คำที่ยืมมาจากภาษาบาลี

 

คำที่ยืมมาจากภาษาบาลี-สันสกฤต

 

คำจำนวนมากในภาษาไทย ไม่ใช้คำในกลุ่มภาษาไต แต่เป็นคำที่ยืมมาจากกลุ่มภาษาสันสกฤต-ปรากฤต โดยมีตัวอย่างดังนี้

รักษารูปเดิม หรือเปลี่ยนแปลงเล็กน้อย

• วชิระ (บาลี:วชิระ [vajira]), วัชระ (สันส:วัชร [vajra])
• ศัพท์ (สันส:ศัพทะ [śabda]), สัท (เช่น สัทอักษร) (บาลี:สัททะ [sadda])
• อัคนี และ อัคคี (สันส:อัคนิ [agni] บาลี:อัคคิ [aggi])
• โลก (โลก) - (บาลี-สันส:โลกะ [loka])
• ญาติ (ยาด) - (บาลี:ญาติ (ยา-ติ) [ñāti])

เสียง พ มักแผลงมาจาก ว

• เพียร (มาจาก พิริยะ และมาจาก วิริยะ อีกทีหนึ่ง) (สันส:วีรยะ [vīrya], บาลี:วิริยะ [viriya])
• พฤกษา (สันส:วฤกษะ [vṛkṣa])
• พัสดุ (สันส: [vastu] (วัสตุ); บาลี: [vatthu] (วัตถุ))

เสียง -อระ เปลี่ยนมาจาก -ะระ

• หรดี (หอ-ระ-ดี) (บาลี:หรติ [harati] (หะระติ))

เสียง ด มักแผลงมาจาก ต

• หรดี (หอ-ระ-ดี) (บาลี:หรติ [harati] (หะระติ))
• เทวดา (บาลี:เทวะตา [devatā])
• วัสดุ และ วัตถุ (สันส: [vastu] (วัสตุ); บาลี: [vatthu] (วัตถุ))
• กบิลพัสดุ์ (กะ-บิน-ละ-พัด) (สันส: [kapilavastu] (กปิลวัสตุ); บาลี: [kapilavatthu] (กปิลวัตถุ))

เสียง บ มักแผลงมาจาก ป

• กบิลพัสดุ์ (กะ-บิน-ละ-พัด) (สันส: [kapilavastu] (กปิลวัสตุ); บาลี: [kapilavatthu] (กปิลวัตถุ))
• บุพเพ และ บูรพ (บาลี: [pubba] (ปุพพ))